Wat is de Brede SPUK
Dat sport en bewegen belangrijk is, weten we al jaren. In Nederland voldeed in 2022 slechts 44% aan de beweegrichtlijnen. Sporten en bewegen is niet alleen belangrijk voor een goede mentale en fysieke gezondheid, maar heeft ook grote maatschappelijke waarde. De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat door het stimuleren van sport en bewegen inwoners vitaler worden, de kwaliteit van leven verbetert en zorgkosten dalen. Daarom zet de landelijke overheid ook in op een brede aanpak. Door integrale akkoorden om sporten en bewegen te agenderen op lokaal niveau en integraal beleid te faciliteren. Zo dienen het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), het Sportakkoord II en de Brede Regeling Combinatiefunctionarissen (BRC) op lokaal niveau ingevuld te worden door gemeenten.
Bovenstaande akkoorden zijn voor gemeenten in één financiële regeling ondergebracht, één Brede Specifieke Uitkering (Brede SPUK). De Brede SPUK omvat een totaal van €300 miljoen aan middelen die voor gemeenten beschikbaar komen van 2023 tot en met 2026. De verdeling gaat op basis van het aantal inwoners en het aantal inwoners met gezondheidsachterstanden. Gemeenten zijn nu aan zet om de aanvraag voor de Brede SPUK in orde te maken. Zij stellen een integraal plan van aanpak op volgens het format van de VNG en moeten dit voor 30 september 2023 indienen bij de kerngroep VNG/VSG.
Brede SPUK in de praktijk
“Gemeenten kunnen met de Brede SPUK een extra impuls geven aan het toegankelijker maken van sporten”, vertelt Geert Houtstra, adviseur bij Wyzer. “Verschillende onderdelen van het GALA zijn direct of indirect verbonden aan sport”. De directe verbinding is namelijk gelegd doordat de link tussen het GALA en het Sportakkoord 2.0 expliciet benoemd is in het GALA. De indirecte verbinding met sport is gerelateerd aan de GALA thema’s terugdringen van gezondheidsachterstanden en aanpak overgewicht en obesitas. We zien daarin dat mensen met een lager inkomen over het algemeen een mindere gezondheid hebben dan mensen met een hoger inkomen. Tegelijkertijd zien wij ook nog dat gezond voedsel duurder is dan ongezond voedsel. Bij elkaar opgeteld is het dan logisch dat een sportabonnement of een contributie voor een sportvereniging geen prioriteit krijgt wanneer mensen elk dubbeltje om moeten draaien om rond te kunnen komen. De Brede SPUK middelen bieden juist voor deze groepen echt een kans om sport toegankelijk te maken”.
“Binnen de vijf Brabantse gemeenten worden deze extra middelen bijvoorbeeld ingezet om de buurtsportcoaches een grotere rol te geven in het aansporen van inwoners om deel te nemen aan sportactiviteiten die, vaak kosteloos, georganiseerd worden. Een ander voorbeeld waar de extra middelen voor worden gebruikt is gericht op de inzet van een beweegmakelaar. Deze beweegmakelaar staat in contact met verschillende zorginstanties en zorgt ervoor dat inwoners, na een verwijzing van een zorgprofessional, een structureel beweeg-/sportplan krijgen om een gezonde leefstijl op te bouwen. Daarmee leren inwoners het belang van een gezonde leefstijl op hun eigen gezondheid. Met deze interventies hopen de gemeenten ervoor te zorgen dat de gezondheidsachterstanden worden teruggedrongen en de overgewicht- en obesitascijfers afnemen”.
De Sportscan
De adviseurs van Wyzer ontwikkelen op dit moment een sportscan die gemeenten helpt bij de uitvoering van de Brede SPUK regeling. Voor het opzetten van de integrale beleidskaders, die in de uitvoering moeten leiden tot gezonde en sportieve keuzes van inwoners, is inzicht nodig in de huidige sport-situatie in de gemeente. Met meer inzicht kan er data-gestuurd worden gewerkt en een goede samenwerking met externe (uitvoering)partners worden georganiseerd. De sportscan kan dit realiseren. De sportscan geeft inzicht in de huidige sportsituatie en identificeert kansen voor verbeteringen bij de uitvoering. De scan eindigt vervolgens met concrete aanbevelingen, die direct toepasbaar zijn.
