Wilfried (63) is senior consultant bij de Ruimte Advies binnen Wyzer. Bijna elke werkdag ziet er letterlijk anders uit voor hem. “Op maandag werk ik aan een omgevingsplan voor Gemeente Stadskanaal. Ook werk ik samen met de medewerkers van vergunningverlening aan hun werkprocessen, waarbij we kijken hoe ze expertise buiten hun eigen team kunnen betrekken.
Dinsdag en woensdag ontwikkel ik sociale woningbouw in Tynaarlo; donderdag spar ik vaak met collega’s over hoe we als team de toekomst in willen en werken we samen aan projecten. Op dit moment bijvoorbeeld voor Zutphen en Vlaardingen.”
Ook op vrijdag zit hij niet stil. “Dan geef ik les bij de Wyzer Academie. Ik help collega’s aan meer kennis rondom de Omgevingswet, maar ook om hen meer integraal te laten denken. Ze willen vaak snel van A naar B, maar hoe zorg je als ambtenaar ervoor dat de input van andere disciplines je helpt betere keuzes te maken?”
Van het ene naar het andere probleem
De Assenaar werkt al zolang hij zich kan herinneren binnen het domein Ruimte. Hij heeft dus ook al heel wat gezien en weet wat wel en niet werkt. “Vaak lossen we problemen op binnen ons eigen werkveld, zonder naar de context te kijken”, vertelt Wilfried. “We willen snel naar een oplossing.”
“Neem bijvoorbeeld de zorg. Door te regelen dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen wonen, gaat de druk op de verpleeghuizen omlaag. Dat is natuurlijk prachtig, maar aan de andere kant zorg je ervoor dat er minder woningen vrijkomen, er geen doorstroming is op de huizenmarkt en jongeren geen huis kunnen vinden. Het ene probleem is opgelost, maar een ander probleem ontstaat.”
Sectoraal denken
Volgens Wilfried is de oorzaak van die probleemstapeling dat we te veel sectoraal werken binnen de overheid. “Iedereen is gefocust op oplossingen binnen het eigen werkveld. Maar het is heel belangrijk om alle mogelijke gevolgen van een beslissing te overwegen. Dat doe je door met verschillende segmenten in gesprek te gaan.”
“Als ik vroeger met een plan bij een ander segment aankwam, toonden zij weinig interesse. Ze hadden hun eigen doelstellingen. Maar eigenlijk klopt dat natuurlijk niet. Een gemeente heeft één doel en dat is het dienen van de lokale gemeenschap. Iedere afdeling werkt daaraan mee, op zijn eigen vakgebied. Door samen te werken, bereik je veel beter het gemeenschappelijke doel.”
De Omgevingswet als integraal plan
Wilfried is heel blij met de komst van de Omgevingswet. “Daarmee kijken we niet naar losse wijken en daaraan gekoppelde bestemmingsplannen. Dankzij deze nieuwe wet hangt alles samen. Zo werken we in Stadskanaal aan één omgevingsplan voor de hele gemeente. Dit betekent dat we niet alleen naar vergunningsverlening kijken, maar ook bijvoorbeeld naar milieuregels die het Rijk oplegt en wat voor gevolgen de keuzes in het fysiek domein hebben op bijvoorbeeld economie en sociaal domein. Alles heeft invloed op elkaar.”
Denken aan de toekomst
Volgens Wilfried zouden gemeenten anders moeten gaan denken om zichzelf toekomstbestendig te maken. “We moeten veel meer integraal denken. Alleen zo kunnen we oplossingen vinden die duurzaam zijn. Mijn werk laat zien dat als je buiten je eigen vakgebied kijkt en samenwerkt, je veel betere resultaten behaalt.”
Hij benadrukt dat dit niet zomaar een theorie is, maar iets wat hij dagelijks in de praktijk brengt. “Ik hoop dat mijn aanpak een voorbeeld is voor anderen. Door goed na te denken en de juiste mensen te betrekken, kunnen we echt iets veranderen. We zorgen ervoor dat niet één probleem opgelost wordt en een ander ontstaat, maar dat we maatschappelijk echt iets kunnen verbeteren.”
De natuur als voorbeeld
Naast zijn werk bij Wyzer, zet Wilfried zich in als voorzitter van de ledencommissie van Natuurmonumenten in Drenthe. En juist door die natuur ziet Wilfried dat het integraal denken echt belangrijk is. “In de natuur hangt alles samen.” Even een voorbeeld: in Yellowstone was er een overpopulatie aan herten die zorgden voor overbegrazing. Toen ze de wolf in het nationaal park terugbrachten, was het hert meer op z’n hoede en graasden op sommige plekken niet meer. Vegetatie veranderde en meer bomen groeiden. Ook aan de kant van de rivierbedding. Hierdoor stromen rivieren nu ook anders. Het hele ecosysteem hangt dus echt samen. Verander je het een, heeft dat betrekking op het ander.
Wilfried vervolgt: “Die natuur is een prachtige metafoor voor hoe we binnen gemeenten zouden moeten werken,” legt hij uit. “Als ze in Yellowstone alleen aan de rendieren dachten, hadden ze nooit de vegetatie verbeterd. Of te wel: als we blijven denken in eilandjes, missen we het grote geheel. Benader een probleem vanuit het totale ecosysteem en je komt een stuk verder.”
Impact op morgen
Wilfried gelooft sterk in zijn visie op de toekomst. “Als we integraal denken en vervolgens beter uitleggen waarom we bepaalde keuzes maken, kunnen we polarisatie verminderen. Het is makkelijker om mensen mee te krijgen als je helder kunt uitleggen wat de consequenties van een keuze zijn op een breed vlak. Natuurlijk zullen er altijd bezwaarmakers zijn, maar door transparant en goed geïnformeerd te zijn, kunnen we sneller maatschappelijke problemen aanpakken.”
Zijn werk bij Wyzer en zijn betrokkenheid bij verschillende projecten en gemeenten, laten zien dat Wilfried niet alleen praat over een betere toekomst, maar er ook actief aan werkt. “De tijd zal leren of mijn visie echt werkt, maar ik geloof dat we door integraal denken en werken, de problemen van vandaag én morgen kunnen oplossen.”
