Nederland staat voor grote opgaven op het gebied van duurzaamheid en klimaat. Een van de doelen is om voor 2030 ruim twee miljoen huizen extra te isoleren. Een uitspraak van de Raad van State in augustus 2023 dreigde de isolatiedoelen ernstig te vertragen. Daarop kondigde het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties een nieuwe aanpak voor natuurvriendelijk isoleren aan. Waarbij het evenwicht tussen verduurzaming en natuurbescherming voorop staat.
Bescherming vleermuizen zwaluwen en mussen
De Omgevingswet (voorheen de Wet Natuurbescherming) verbiedt het vernietigen, doden en verwonden van beschermde dieren- en plantensoorten of het wegnemen van hun verblijfsplaatsen. Om dit te voorkomen zijn strenge voorwaarden voor isolatie, met name spouwmuurisolatie, van belang. In de spouwmuren bevinden zich vaak vleermuizen, aan en onder daken huismussen en gierzwaluwen. Daarom was tot nu toe uitgebreid ecologisch onderzoek nodig. Dat kan echter lang duren en flinke kosten opleveren.
Soortenmanagementplan (SMP)
Gemeenten kunnen in één keer voor de gehele gemeente een ecologisch onderzoek doen en maatregelen nemen op gebiedsniveau. Het onderzoek en de maatregelen worden beschreven in een Soortenmanagementplan (SMP). Daarmee zijn losse ontheffingen per project niet meer nodig. Echter kost het opstellen van een SMP één tot twee jaar.
“Uiteindelijk is het doel dat alle gemeenten een SMP gaan opstellen.
Dat scheelt straks veel tijd en geld.”
Pre-SMP
Tijdens de looptijd van het onderzoek voor de SMP, kan de gemeente gebruik maken van een pre-SMP. Daarmee kan verduurzaming van woningen doorgaan, maar worden kwetsbare diersoorten tegelijk duurzaam beschermd. Dit gebeurt door de werkwijze ‘natuurvriendelijk isoleren’.
Direct natuurvriendelijk isoleren
“Uiteindelijk is het doel dat alle gemeenten een SMP opstellen. Dat is de langetermijnoplossing”, vertelt Joy Kramp-Heijenga, adviseur Duurzaamheid bij Wyzer. “De komende jaren zullen gemeenten moeten gaan werken met een tijdelijke ontheffing, het pre-SMP, zo kan de verduurzaming van woningen wel doorgaan. Dit betekent dat isolatiebedrijven werken volgens het keurmerk voor natuurvriendelijk isoleren. Daarnaast is het creëren van alternatieve verblijfplaatsen voor beschermde diersoorten, die anders verstoord zouden worden door de werkzaamheden, verplicht. Naast deze tijdelijke werkwijze wordt ook geïnvesteerd in innovatieve methoden, zoals eDNA om vleermuizen te sparen tijdens isolatiewerkzaamheden.”
“Deze aanpak biedt een goede balans tussen de verduurzamingsdoelen en het beschermen van kwetsbare diersoorten”, volgens Joy. “Het biedt veel voordelen voor gemeenten om een SMP op te stellen en daarmee ook een Pre-SMP aan te vragen. Bovendien is daar vanuit het Ministerie budget voor vrij gemaakt dat via de provincies aan de gemeenten wordt uitgekeerd. Inmiddels heb ik bij twee gemeenten, met succes mogen bijdragen aan het versneld aanvragen van een tijdelijke provinciale ontheffing voor de looptijd van het SMP onderzoek.”
