Aan welke vraagstukken werk jij als Adviseur Duurzaamheid bij Wyzer?
Op dit moment werk ik via Wyzer bij de gemeente Koggenland en maak ik onderdeel uit van Team Duurzaamheid. Samen met twee andere collega’s maak ik mij sterk om duurzaamheid als kerntaak van de gemeente neer te zetten. Zoals je misschien wel weet, zijn er veel doelstellingen te behalen de komende jaren. Gemeenten hebben de belangrijke taak om de openbare ruimte zo duurzaam mogelijk te maken en ambtenaren, burgers en organisaties goed voor te lichten en te betrekken bij dit thema. Duurzaamheid is namelijk iets wat iedereen aangaat. Momenteel houd ik mij vooral bezig met het thema klimaatadaptie.
Wat is klimaatadaptatie?
In duurzaamheid heb je eigenlijk twee onderdelen: mitigatie en adaptatie. Bij mitigatie zet je oplossingen in om (verdere) klimaatverandering te voorkomen, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er minder CO2-uitstoot is. Adaptatie is het aanpassen aan het veranderende klimaat. Want ook als we de doelen van Parijs en ons eigen klimaatakkoord halen hebben we te maken met opwarming van de aarde. We moeten dus ook accepteren dat het klimaat verandert en zoeken naar oplossingen om de consequenties zo veel mogelijk te beperken. Ons klimaat wordt extremer, het wordt warmer en droger. En als er neerslag valt zal dat in kortere periodes en heviger zijn. Het is bekend dat Nederland in 2050 ongeveer hetzelfde klimaat heeft als Bordeaux nu. Dit kan leiden tot overstromingen en wateroverlast bij hevige regenval. Door slimme oplossingen te bedenken om dit water op te slaan kan je in periodes van droogte ervoor zorgen dat er toch water is.
Wie merken er wat van deze consequenties?
Als eerste kan je denken aan de landbouw. Zoals je misschien nog weet, was er in 2018 een beregeningsverbod voor boeren. Zij mochten hun gewassen toen geen water geven, omdat er landelijk een tekort was aan water. Dat heeft toen tot een enorme economische schade geleden. Dat wil je koste wat het kost voorkomen. Maar je kan bijvoorbeeld ook denken aan kwetsbare inwoners als ouderen en kinderen. Als de temperatuur stijgt wil je dat zij ook voldoende verkoeling kunnen opzoeken in de openbare ruimte, zoals op de schoolpleinen of in de buurt van een verzorgingstehuis.
Hoe pak jij als adviseur Duurzaamheid bij Wyzer samen met je collega’s van de gemeente de klimaatadaptatie aan?
Samenwerking is hierbij heel belangrijk. Daarom hebben wij met omliggende gemeenten een regionale adaptatiestrategie opgesteld, waarin we samen onze doelstellingen en aanpak bepalen. Hierbij werken wij vanuit de drie pijlers: weten, willen, werken. Eerst onderzoek je welke invloed het klimaat gaat hebben op de regio. Je kan dan een stresstest uitvoeren, daarbij wordt berekent waar er sprake is van wateroverlast bij een zware regenbui. Loopt het water ergens de huizen in? En op welke plekken loopt de gevoelstemperatuur zo hoog op dat het een probleem is voor kwetsbare groepen? Deze onderzoeken herhalen we met regelmaat om up-to-date te zijn over de effecten die de klimaatverandering teweeg brengt. Hierna bepaal je samen de doelstellingen en acties. Bijvoorbeeld: als regio treffen wij maatregelen die ervoor zorgen dat wij een regenbui van 60 mm per uur aankunnen, zonder dat er schade optreedt. Dat wil niet zeggen dat je alle wateroverlast gaat voorkomen. Ter vergelijking, in Alkmaar viel toevallig afgelopen weekend een bui van 100 mm en dat zorgde voor flink wat overlast. Uiteindelijk kom je zo tot een uitvoeringsagenda.
Kan je een voorbeeld geven van een actie uit zo’n uitvoeringsagenda?
Uit ons onderzoek blijkt dat een aantal schoolpleinen ontzettend versteend zijn. Als je die groener maakt, treedt er geen hittestress op en blijft het koel. Ook is een schaduwdoek een eenvoudige oplossing. Het leuke van klimaatadaptatie vind ik dat je met zo’n ‘simpele oplossing’ al een effect bereikt. Hetzelfde geldt voor wateroverlast, als je zorgt dat het water weg kan stromen, dan heb je er al geen last meer van. Dat is anders dan bij het verminderen van de CO2-uitstoot. Daar is de invloed die je als individu uitoefent een stuk kleiner.
Waar liggen de kansen om de verduurzaming van de regio tot een succes te maken?
Er is ontzettend veel te doen en dat kan ik niet alleen met mijn team voor elkaar krijgen. We hebben daar ook de andere ambtenaren in het Ruimtelijk Domein bij nodig, en eigenlijk de hele gemeente. Elke collega heeft zijn eigen specialisme en is vaak goed op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om te verduurzamen. Mensen willen best wel, maar hebben niet altijd het gevoel dat ze de tijd mogen nemen of met een voorstel mogen komen dat nu duurder is (maar op den duur goedkoper). Het is daarom belangrijk om deze medewerkers op te leiden in duurzaamheid, zodat zij ook duurzame keuzes durven te maken. Het opstellen van een duurzaamheidsbeleid kan daarbij ondersteunen.
Zoeken jullie ook de samenwerking op met het Sociaal Domein?
Dat willen we voor de toekomst heel graag! De input van het Sociaal Domein is ontzettend welkom en nuttig bij de transitie naar een duurzame samenleving. Collega’s van zorg en welzijn weten vaak goed waar de kwetsbare groepen zich bevinden in de gemeente, die juist met hitte extra gevaar lopen. Met hulp van hun input, kunnen wij op die plekken ook aanpassingen maken.
Wat wil je lezers meegeven over de duurzaamheidsopgaven?
De duurzaamheidsopgaven waar wij voor staan, zijn de grootste opgaven sinds de wederopbouw van ons land na de Tweede Wereldoorlog. Het is belangrijk om je dat te beseffen. Niet in beweging komen is geen optie meer. Daar zijn de consequenties te groot voor. Duurzaamheid moet je dan ook niet zien als iets ‘extra’s’, maar als de basis! Het is zeker mogelijk om als maatschappij grote stappen te maken en doelen te behalen. Ik denk dat ons land en onze maatschappij er alleen maar mooier van wordt. Daar hebben wij echter wel ieders inzet voor nodig. En onthoud: het hoeft ook niet altijd ingewikkeld te zijn. Denk maar eens aan het planten van meer groen; zowel goed voor het klimaat als voor de burger.
